Jest wiele miejsc, które nierozerwalnie kojarzą się z futbolem. Czy to ze względu na czyjś sukces, dany klimat czy drużynę. Natomiast wielu tych miejsc już nie ma lub pełnią funkcję zupełnie inną niż sportową. To są właśnie „dawne stadiony” przez wielu zapomniane. O kilku z nich opowiem Wam dziś w poniższym artykule.

Highbury

Dawny stadion Arsenalu Londyn – Highbury to ikona europejskiego i brytyjskiego futbolu. To tutaj właśnie stołeczna drużyna święciła swoje największe triumfy w historii. Powstawał on etapami a budowę rozpoczęto w 1914 roku. Miał on kształt typowego brytyjskiego stadionu, zadaszone trybuny i zlokalizowane blisko murawy. W latach 30-tych zbudowano dwie trybuny w stylu art-deco, które przez wiele lat uznawane były za wzór budownictwa w tym stylu.

Podczas II Wojny Światowej zbombardowano jedną z trybun a klub w tym czasie gościnnie rozgrywał swoje mecze na stadionie Tottenhamu White Heart Line.

Do początku lat 90-tych XX wieku pojemność Highbury wynosiła 57 tysięcy miejsc. Jednak z czasem wprowadzono ograniczenia, które nakazywały klubom likwidację miejsc siedzących, przez co Arsenal mógł wpuścić maksymalnie  niecałe 38,5 tysiąca widzów.

Włodarze Arsenalu nie mogli rozbudować trybun z racji tego, że jedna z nich stała się zabytkiem a trzy pozostałe były za blisko bloków mieszkalnych. W 2000 roku zapadła decyzja o budowie nowego stadionu na 60 tysięcy miejsc. Nowy stadion Emirates Stadium powstał w 2006 roku około 500 m od Highbury i jest nadal jednym z nowocześniejszych stadionów w Anglii i Europie.

Obecnie w miejscu dawnego Highbury powstało osiedle mieszkaniowe. Całość projektu Highbury Square została wpisana w koncepcję rewitalizacji obszaru dzielnicy Kings Cross. Obiekt powstał w oparciu o zachowaną zabytkową trybunę Wschodnią i trybunę zachodnią. Północna i południowa zostały wyburzone. W miejscu dawnej murawy powstał park z zadrzewionymi alejkami. Łącznie powstało ok. 700 apartamentów. 90% z nich zyskało swoich nabywców na długo przed oddaniem do użytku.

BRASILIA

Wydawałoby się, że stadion noszący imię Mane Garincha’y będzie funkcjonował i służył Brazylijczykom latami. Teraz patron może się tylko w grobie przewracać. Stadion narodowy i drugi w kraju pod względem wielkości został zbudowany z myślą o mundialu w 2014 roku. Zbudowano go dopiero na miesiąc przed rozpoczęciem Pucharu Konfederacji w 2013 roku. Budowa pochłonęła astronomiczną sumę ponad 1,5 mld reali.

To sztuczne miasto, jak niektórzy nazywają Brasilię, zdecydowanie nie potrzebuje aż tak potężnego obiektu jak ten 75-tysięcznik. Szczególnie, że występuje na nim zespół Brasilia FC, która obecnie gra w… 6 lidze.

Podczas mundialu rozegrano tam 7 meczów, w tym o trzecie miejsce Brazylia – Holandia. Łącznie na stadion weszło niemal pół miliona widzów. A obecnie tereny wokół stadionu przeznaczono na zajezdnię autobusową. Łącznie jest to parking dla ponad 400 pojazdów. Oprócz tego większość pomieszczeń stadionowych przerobiono na biura urzędu miasta a część na cele komercyjne. Ma to pozwolić na spłacenie przynajmniej części rachunków, które miesięcznie wynoszą ok. 180 tysięcy funtów! W 2016 roku podczas Igrzysk Olimpijskich w Rio de Janeiro odbyło się tutaj kilka spotkań piłkarskich kobiet i mężczyzn.

AKS CHORZÓW

Stadion AKS Chorzów to nieistniejący już obiekt, na którym śląski zespół rozgrywał swoje mecze w latach 1936-2004. Sam obiekt powstał w 1926 roku. Jego pojemność wynosiła 8000 miejsc. W 1937 roku klub w swoim debiutanckim sezonie zdobył wicemistrzostwo kraju. W latach 50-tych XX wieku trybuny dwukrotnie uległy spaleniu, w 1978 roku stadion był jedną z aren nieoficjalnych Mistrzostw Europy do lat 19 organizowanych przez UEFA. Na początku lat 90. AKS połączył się z „Chorzowianką”, działającą przy kopalni Barbara-Chorzów”. Po kilku latach piłkarze spod szyldu AKS-Chorzowianka z III ligi znaleźli się w lidze okręgowej, gdzie ostatni raz zagrali w 2002 roku. Następnie klub reaktywowano pod nazwą AKS Wyzwolenie. Tym sposobem zakończyło się użytkowanie wspomnianego obiektu. Były nawet plany by przyłączyć obiekt do pobliskiego terenu Stadionu Śląskiego. W 2004 roku w tym miejscu powstało centrum handlowe AKS, które swoją nazwą ma przypominać czasy klubowe. Sportowcy AKS-u przenieśli się zaś na Stadion Miejski przy ulicy Lompy.

Stadion Dziesięciolecia

Tak, tak, dobrze czytacie. Zanim powstał w tym miejscu Stadion Narodowy na warszawskiej Pradze to nie była to typowo sportowa arena. Bardziej kojarzona jednak z propagandą polityczną. Prawdę mówiąc to w ostatnich latach ze sportem ten obiekt miał mało wspólnego.

Stadion Dziesięciolecia a właściwie to Stadion Dziesięciolecia Manifestu Lipcowego powstał w 1955 roku w 10 rocznicę Manifestu Lipcowego. Perła w koronie naszego ówczesnego ustroju, jeden z dwóch 100-tysięczników w kraju. Jego oficjalna pojemność wynosiła 71 tysięcy miejsc, natomiast jest kilka wydarzeń, kiedy to udokumentowano obecność ponad 100 tysięcy widzów. Posiadał pełnowymiarowe boisko a także 8-torową bieżnię lekkoatletyczną.

Odbywały się na nim największe imprezy sportowe i polityczne w kraju. M.in. mecze reprezentacji narodowej w piłce nożnej, finały Pucharu Polski, Derby Warszawy, finisze Wyścigu Pokoju czy zawody lekkoatletyczne. Do największych wydarzeń propagandowych należały dożynki czy wiec poparcia dla Edwarda Gierka. W 1976 roku mszę odprawił Papież Jan Paweł II.

Co ciekawe stadion nigdy nie posiadał oświetlenia a infrastruktura wbrew pozorom była dosyć uboga. Nikomu nie zależało by stadion modernizować. W 1989 roku miasto wydzierżawiło teren prywatnej firmie i w tej sposób powstał jeden z największych bazarów w Europie „Jarmark Europa”. Na stadionie powstało ponad 5 tys. stoisk z różnym asortymentem. Można tu było kupić co tylko sobie człowiek zamarzył. Królowały płyty CD, kasety VHS, ubrania, papierosy, alkohol. Niestety kwitł też nielegalny handel np. bronią czy narkotykami. Pracę na bazarze miało ponad 500 tys. osób a wg danych policji roczne obroty z handlu na Stadionie Dziesięciolecia sięgały ponad 12 mld zł. Nie licząc turniejów szkolnych, które były organizowane na głównej płycie to sport w tym miejscu praktycznie zamarł.

We wrześniu 2007 skończyła się umowa dzierżawy terenu a rok później rozpoczęto palowanie pod budowę nowoczesnego Stadionu Narodowego.

Foxborough Stadium w Foxborough

Jedna z aren mundialu w 1994 roku w USA. Zbudowany został w 1971 r. dla drużyny futbolu amerykańskiego New England Patriots w Foxborough w stanie Massachusetts. Mógł pomieścić ponad 60 tys. widzów. Budowa pochłonęła 7 mln dolarów. Stadion aż do roku 1991 posiadał sztuczną murawę. Oprócz meczów NFL gościł również mecze piłkarskie a także wiele gwiazd muzyki m.in. Rolling Stones.

Podczas MŚ w 1994 r. rozegrano 6 spotkań, m.in. mecz ćwierćfinałowy pomiędzy Włochami a Hiszpanią.

W 2002 r., po wygraniu przez gospodarzy Super Bowl, został rozebrany, ponieważ  właściciele drużyny uznali, że jest przestarzały i niefunkcjonalny. Przez wiele lat obiekt także zmagał się z wieloma problemami finansowymi. Dziś na jego miejscu znajduje się centrum handlowe Patriot Place a także parking dla kibiców, którzy przyjeżdżają oglądać mecze na zbudowanym obok Gillette Stadium.

Gwardia Warszawa

I na koniec jeszcze jedna nasz „perełka”.  Stadion Gwardii Warszawa mieści się na stołecznym Mokotowie przy ul. Racławickiej. Powstał w latach 50-tych XX wieku. Jego pojemność wynosiła 9000 miejsc. Klub należał do milicji a potem policji przez co obiektem zarządzały odpowiednie resorty, czy to MSW czy Komenda Główna Policji. Bogate resorty miały zapewnić rozwój i przyciąganie czołowych zawodników do klubu. Dzięki wsparciu resortu już w 1954 roku klub sięgnął po Puchar Polski. Do najsłynniejszych wychowanków piłkarskich należą Władysław Żmuda i Andrzej Strejlau.

Jest to klub wielosekcyjny, zrzeszał m.in. sekcje piłkarską, bokserską, judo czy łyżwiarską.  Piłkarze Gwardii rozgrywali tu nawet mecze w europejskich pucharach. Czy to z Feyeenordem Rotterdam czy Bolonią. W latach 2000 na stadion zawitał nawet żużel. Na stadionie odbywało się tu wiele koncertów, ostatni w 2009 r. kiedy to wystąpił Andrea Bocelli.

Niestety, to wszystko to już lata minione a sportu tutaj już nie uświadczymy. Problemy zaczęły się ok. 15 lat temu kiedy to na klub zostały nałożone potężne sumy za wynajem stadionu. Klub nie nadążał ze spłatami a stadion został zamknięty w 2012 r. z powodu złego stanu technicznego, który zagrażał życiu i zdrowiu zawodników. KGP chciałaby wybudować tu nowoczesny ośrodek szkoleniowy ale nie może się dogadać z właścicielem terenu czyli Skarbem Państwa, który może odebrać możliwość zarządzania obiektem w każdej chwili. Od 2019 r. zarząd nad nieruchomością sprawuje Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego.

Także miasto jest zaniepokojone stanem rzeczy, ponieważ mocno lobbowało za tym by reaktywować w tym miejscu jednak sport. Choć nie dam dwóch groszy czy przypadkiem ratusz nie sprzedałby terenów deweloperowi wzorem innych miast, o których wspomniałem w artykule.

Jednocześnie trwają rozmowy Warszawskiego Towarzystwa Speedwaya z Ministerstwem Spraw Wewnętrznych i Administracji na temat możliwości dzierżawy terenu sportowo-rekreacyjnego, na którym znajdują się boisko piłkarskie i tor żużlowy. Rozmowy trwają od lat a zegar tyka i teren niszczeje coraz bardziej…

źródło foto: internet